منافع ملی مهمتر است یا انرژی هسته ای؟

یکی از قواعد سیاست خارجی که معمولا سیاست مداران و اندیشمندان روابط بین الملل به آن تکیه دارند، التزام به امنیت ملی و منافع ملی کشور است. بعبارت دیگر این دو شاخص سبب جهت گیری های سیاسی و دیپلماتیک دولتمردان کشور می شود.

محمودی در مورد این دو اصل می نویسد: «تقدم دو اصل «امنیت ملی» و «منافع ملی» بر فرد محوری، سلیقه‌های گذرای شخصی و یا گروهی، و تحمیل چارچوب‌های ایدئولوژیک (مرامی، فرقه‌ای) برسیاست خارجی. امنیت ملی و منافع ملی، دو مفهوم عینی، تعریف پذیر و قابل اجماع است. در برابر، فردسالاری، اعمال سلیقه‌ها و شعارهای فهم ناپذیر، ذهنی و «فضایی»،‌کار سیاست خارجی را به دشواری و انحراف می‌کشاند. اگر سیاست خارجی به جای آنکه بر مدار قانون و با التزام نسبت به امنیت ملی و منافع ملی اداره شود، به «مزاج» این و آن، به مطامع فرقه‌ای و به اوهام و خیالات دور و نزدیک سپرده می‌شود، حاصلی جز خسران برای کشور ندارد. راه صواب، التزام به سازوکارهای قانونی و رعایت قواعد عام یاد شده همراه با به کارگیری روش «هزینه، فایده» در سیاست خارجی و کنارگذاشتن‌ «پسند» و «ذوق و سلیقه» این و‌ آن است.»(محمودی، 1389)
التزام به این دو اصل در سیاست خارجی امری بدیهی است اما باید به تعریفی از این دو اصل دست یابیم. قطعا در نظام سرمایه داری تعریفی که از این دو اصل می شود حفظ منافع ملی به معنی اقتصادی و امنیت ملی به معنی امنیت در مرزهای داخلی است که به این بهانه می بینیم دادگاه آمریکا دست دولت آمریکا برای دستگیری هر فردی که تشخیص می دهد او برای امنیت ملی آمریکا خطرناک است در هر کجای دنیا باز گذاشته است.

پیشینه سیاست خارجی مسلمانان به صدر اسلام و زمان پیامبر(ص) باز می شود؛ آن جا که پیامبر گرامی اسلام با استفاده از سهم مولفه القلوب برای جلب و جذب نظر مساعد جوامع غیر مسلمان و یا دست کم کاهش دشمنی و زدودن ذهنیت منفی آنان کوشش می کرد و موجب این شده بود که مفهوم مولفه القلوب تبدیل به یکی از مفاهیم اساسی سیاست خارجی اسلام در زمان ایشان شود. (سید عبد القیوم سجادی دیپلماسی و رفتار سیاسی در اسلام (قم: بوستان کتاب 1383) ص 47 ـ46) در حقیقت ایشان هدف خود را در سیاست خارجی انجام رسالت خویش و رساندن پیام الهی به ملل جهان قرار داده بود.( سید صادق حقیقت مبانی اصول و اهداف سیاست خارجی دولت اسلامی (قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی 1385) ص 202)
جمهوری اسلامی ایران نیز در پرتو انقلاب اسلامی به تعریف منافع ملی و امنیت ملی می پردازد. اولا بُعد نگاه امام خمینی بعنوان رهبر انقلاب اسلامی در توجه به امت بجای ملت بسیار مهم است. ثانیا باید به دیدگاه های فقهی و اصولی امام در سیاست خارجی نگاهی بیاندازیم تا به تعریفی درست از جایگاه منافع ملی و امنیت ملی در سیاست خارجی دست یابیم.
با توجه به اصول سیاست خارجی در نگاه امام خمینی منافع ملی ما در منفعت عموم مسلمین و محرومین دنیا و امنیت ملی ما در امت اسلامی تعریف می شود. ما در جهت رشد و قدرت نظام داخلی و عدم وابستگی به کشورهای پیشرفته تلاش می کنیم و بخاطر همین بر پیشرفت های انرژی هسته ای حتی با هزینه تحریم های مختلف پافشاری می کنیم. دستیابی جمهوری اسلامی ایران به پیشرفت های علمی و قدرت یافتن ایران در جهان سبب قدرت یافتن محرومین دنیا می شود و موازنه قدرت جهانی به سمت آمریکا و اروپا را به هم خواهد ریخت. این پیشرفت هم صدور انقلاب را به همراه دارد و هم مبارزه با استکبار که هدف امام خمینی و انقلاب اسلامی بود را محقق می سازد.

منبع:فرهنگ انقلاب اسلامی